27-03-2017, 02:25 PM
Tiyatro, insanı insana insanla insanca anlatma sanatıdır. Pantomim ise en basit tanımıyla sözsüz tiyatrodur, diğer adıyla ise mim sanatıdır. Pantomimde oyuncu jest, mimik ve hareketleriyle oyunun temasını anlatmaya çalışır. Yani bize bir dünya kurar, biz o dünyayı oyuncunun anlatımı sayesinde görmeye başlarız. Sözsüz olduğu için evrensel tiyatro şeklidir aslında. Şimdi diyeceksiniz ki neden bunları anlatıyorsun Meryem, geçtiğimiz günlerde Antalya Büyükşehir Belediye Tiyatrosu'nun "Kurnaz" oyununa gittim de ondan anlatıyorum efendim. Çünkü bir belediye tiyatrosunda pek de alışık olmadığımız türden bir oyun 'Kurnaz' ve ikinci sezonu ile 'perde' diyor.
Oyundan biraz bahsetmek gerekirse, tiyatro tarihi boyunca en çok yönetilen fars komedi oyunu olan "Usta Pathelin Farsı" ya da "Avukat Pierre Pathelin" ilk defa 550 yıl önce sahnelenmiş ve yazarı bilinmemektedir. Tabi günümüze uyarlanması 'Kurnaz' adı ile olan oyunun yönetmenliğini ise dünyaca ünlü yönetmen aynı zamanda mim ustası Alexander Iliev yapıyor. Alexander Iliev ise bu oyunu bize bir nevi pantomim yolu ile düzenleyerek sergilenmesini sağlıyor. Sanırım bu düşünce, oyun için de bir ilk.
Oyuna gitmeden önce yaptığım şey genellikle oyun hakkında hiç bilgi edinmemektir, bu hoşuma gider, kendimce gizli bir perde aralayacakmış, yeni şeyler keşfedecekmiş gibi hissederim. Bunu film izlerken ya da kitap okurken de yaparım. Bilmiyorum bu hoşuma gidiyor. 'Kurnaz' oyununa gitmeden önce baktığım şey yalnızca kim oynuyor, yönetmeni kim olmuştu. Alexander Iliev'i görünce işin içinde başka şeylerin olacağını sezmiştim diyebilirim. Oyunda Iliev'in dokunuşunu ve yönetmenliğini görüyorduk, ki bence bu çok önemli bir şey. Bir oyunda yönetmenin dokunuşunu hissetmezsek sadece tiyatro metninin ve oyuncuların varlığını hissedersek, yönetmene gerek yoktur kanımca. Yönetmen kendi rejisiyle oyunda varlığını hissettirip bize bambaşka bir hayal dünyası sunabilir. Bu oyunda da bizi kendi hayal dünyasına davet eden, Antalya'ya kadar gelip yönetmenlik yapan Alexander Iliev'e teşekkürü bir borç biliriz.
Oyunun hikayesine gelecek olursak, dürüstlük kelimesinin anlamını dahi bilmeyen Pierre Pathelin, işlerini genellikle üçkâğıtçılık ile halletmeye alışkın bir avukattır. Ancak işleri uzun zamandır kötü gitmekte ve para kaynakları her geçen gün tükenmektedir. Tüm bu kötü gidişata rağmen bildiği yoldan kesinlikle şaşmayan ve sürekli insanları kandırarak geçimini sağlamaya çalışan avukatın karşısına bir gün dişli bir rakip çıkar. Avukat Pierre Pathelin farsı, aradan geçen yüzlerce yıla rağmen zamana uyum sağlamakta hiç zorlanmayan ve maddesel çıkarlar için kurulmuş, yalan dolana dayalı insan ilişkilerini gözler önüne seren bir komedi.
Beden dili ve mim tekniklerine dayalı olarak sahneye koyulan "Kurnaz" ayrıca ABT sahnesindeki ilk fars tiyatro eseri olma özelliğini de taşıyor.
Fars Tiyatrosundan bahsetmek gerekirse, gülünç bir ortam yaratmak adına olay örgüsünün mantık diziliminden feragat etmesi ve tiplerden çok durumlar üzerine eğilmesidir. Bu yönüyle bakıldığında fars tiyatrosu için oyun kişileri ve durumlarının son derece abartılı olduğu rahatlıkla söylenebilir. Fars sadece güldürmeye odaklı olup, sıradan insanların tuhaf durumlarla olan savaşını işler.
Patelin rolünde Yunus Derli, Guilemette rolünde Safinaz Özgür, Çavuş ve Yargıç rolünde Pınar Boyar, Çoban rolünde Hüseyin Atav, Terzi rolünde ise Asaf Doğan yer alıyor. Dekorlarla oyuncuların bir arada oynadığı bize bambaşka dünya kurdukları ve oyunculuklarıyla buna inandırdıkları için ayrıca teşekkürler.
Oyun boyunca sıkılmadan, bunalmadan şimdi karşımıza ne çıkacak diye bekleyip durdum. Terzinin ve Hakimin göbekleri izleyenleri baya güldürdü :) Oyuncuların enerjileri, sahnede yarattığı aksiyonlar ve müzik uyumu bizi güzel bir serüvene çıkarttı. Merak ettiğim şeylerden biri ise arkadaşlarımın düşüncesiydi. Perde kapandığında arkadaşlarımın düşüncesi 'Sadece bir saat miydi?', 'Ne kadar kısa sürdü.', 'Keşke biraz daha devam etseydi!', oldu. Seyircilerin arasında biraz dolaşmam ile de anladım ki, oyun çoğu kişinin hoşuna gitmişti. Bana göre yönetmen amacına ulaşmıştı. Çünkü bu kadar dijital yaşadığımız ve her şeyden sıkıldığımız bu çağda insanları değil oyun izletmek, tiyatroya götürmek bile çok büyük bir şey, hele birde pantomim izletmek çılgınlık olsa gerek. Maalesef bu çağ bize zamanın kıymetinden bahsederken, zaman öldürme oyuncakları da veriyor elimize. Sonra bir bakıyoruz zaman geçmiş. Neyse ki tiyatro var, neyse ki güzel oyunlar ve hayal dünyaları var. Lafın özüne gelmem gerekirse, pantomimin abartılı oyunculukları, yerinde deyişler ve müzikleriyle yine güzel bir oyun izledik. Peki oyunun beğenmediğiniz kısmı yok mu diyeceksiniz. Sadece süvarinin tekrar eden sakarlığı gözümde biraz eğreti durdu. Ama sahne ya da dekorun hazırlanması için gerekli olan bir durum olduğu da belliydi.
'Kurnaz'da Patelinin söylediği yalanlar dizesi, vardığı sonuç ve sonunda ortaya çıkan gerçeği izleyip durduk. Günümüzün en insana ait tavırları yalana, ticarete ve siyasi partilere dayandıran Iliev, ABT 2015-2016 Sezon Oyun Tanıtımları kitapçığında "Gerçek fiyatı hakkında yalan söylemesek kârımız nerden gelirdi?" sorusunu sorarak bize oyuna dair farklı bir pencere açıyor ve bu sorunun cevabının basit olduğunu söyleyerek "Doğrulukla bütünleşin. Asla yalan söylemezseniz, asla kendi tuzağınıza düşmezsiniz. Tüm bu sorular dağını yıkarak biz, ABT'nin tiatral takımı olarak doğruluk diline-aksiyon diline, tavırlara ve görselliğe dayalı zekice ve komik bir performans oluşturmaya çalıştık. Tüm oyuncular ve senaryo yazarı ve yönetmen olarak ben; seyircinin kafasını karıştırabilecek tüm yanlış hareketleri, reaksiyonları ve kompozisyonları çıkardık. Bakış açımız seyirciyle irtibattı." diyerek bizi oyuna davet ediyor.
Oyun ile ilgili araştırma yaparken Antalya Büyükşehir Belediye Tiyatrosu'nun Genel Sanat Yönetmeni Mehmet Özgür, neden bu tarz bir oyun yapmak istediklerini de anlatıyordu aslında.
"Alexander Iliev tüm dünya insanlarının anlayabileceği bir dille yani yani sözsüz, harekete dayalı anlatım biçimi ile sergilemesi fikri üzerinden tasarlamış ve yönetmiştir. Bu da dünyada bu oyun için yapılan rejiler içinde bir ilktir. Peki neden bu tarz bir oyun yapmaya karar verdik? Cevap aslında yaşadığımız bu güzel şehrin kozmopolit yapısı ile doğrudan ilgili, takdir edersiniz ki şehrimiz birçok ülkeden, birçok bölgeden, çeşitli yaş aralıklarında, farklı eğitim ve algı seviyesinde insanların yaşadığı bir yapıya sahiptir. Dolayısıyla biz şehrin tiyatrosu olarak tüm halkımıza hitap edebilecek, farklı zevk ve algı seviyelerine göre çeşitlilik taşıyan eserler hazırlamak ve bu eserler sayesinde halkımızın beğeni düzeyini zaman zaman zorlasak da, dünya tiyatro izleyicilerinin sahip oldukları oyun çeşitliliği şansına eriştirmenin mutluluğu içerisindeyiz. Çünkü biz şehrin tiyatrosu olarak, özümüzden beslenip, günümüzden filizlenen, yüzümüz daima ileriye dönük, sözümüzü de budaktan esirgemeyen, tabii ki siz kıymetli seyircilerimizin fikirlerini ve eleştirilerini kendimiz kılavuz alan ve gece gündüz demeden sizlerin hoşça vakit geçirebilmeniz için çalışan bir tiyatroyuz."
Söz buraya gelmişken, böyle güzel oyunların seyirciyle buluşmasını sağlayan Antalya Büyükşehir Belediye Tiyatrosu Genel Sanat Yönetmeni Mehmet Özgür'e seyirci ile arasına mesafe koymadığı için teşekkür etmek istiyorum. Televizyoncular der ki, yayında ve yapımda emeği geçen herkese teşekkürler. Tiyatrocular ne der bilmiyorum ama sahnesinden rejisine, biletçisinden suflörüne, oyuncusundan yönetmenine emeği geçen herkesin ellerine sağlık.
Sevgili Antalyalılar ya da Antalya'dan yolu geçenler fırsatınız olursa mutlaka gidin derim. Seyirciye farklı bir deneyim yaşatan 'Kurnaz' oyunu bize bir kurnazlık yapıyor. :)
Müjdeler olsun, 'Kurnaz' oyunu bazı zamanlar sokakta halka açık bir şekilde oynanıyor!
Tiyatro iyidir, güzeldir.
kaynak: ranini.tv